دندان قروچه (bruxism یا teeth grinding) عبارت است از ساییدن محکم دندانهای فک بالا و پایین به یکدیگر یا لغزاندن دندانها به جلو و عقب و روی یکدیگر.
– ممکن است بعضی از اشخاص بدون اینکه متوجه شوند در طول روز یا شب دندانها را روی هم بسایند ولی اغلب، دندان قروچه در هنگام خواب شب مشکلسازتر است زیرا سختتر میتوان آن را کنترل نمود.
– دربارهی علت دندان قروچه توافق کامل وجود ندارد ولی وجود استرس در طول روز میتواند در بسیاری از افراد عامل برانگیزاننده باشد. احتمالاً بعضی از افراد بدون داشتن هیچ نوع علائمی دچار دندان قروچه هستند. اینکه دندان قروچه موجب درد شود یا نه، ممکن است مجموعهی پیچیدهای از عوامل زیر بستگی داشته باشد: میزان استرس، مدت و شدت دندان قروچه، وجود یا فقدان مال اکلوژن، وضعیت فرد، توانایی فرد برای آرام سازی خود، رژیم غذایی و عادات غذایی.
– علایم دندان قروچه عبارتند از: وارد آمدن فشار بر عضلات، بافتها و سایر ساختارهای اطراف فک که درنتیجه موجب درد و مشکلات مفصل فکی گیجگاهی میشود؛ ایجاد ساییدگی دندانها، ایجاد سر و صدا در هنگام خواب شب و تولید مزاحمت برای خواب اطرافیان، اضطراب، استرس، تنش، افسردگی، گوش درد، اختلالات تغذیهای، سردرد، حساسیت دندانها به گرما، سرما یا شیرینی، بی خوابی، درد فک.
– باید معاینه به وسیلهی دندانپزشک به منظور رد سایر اختلالاتی که ممکن است درد مشابه در فک یا گوش ایجاد کنند (از جمله اختلالات دندانی، عفونت گوش و مشکلات مفصل فکی گیجگاهی) صورت گیرد.
– برای تسکیلن درد عضلات فک، قرار دادن کیسهی یخ یا کمپرس آب گرم مفید است. باید از خوردن غذاهای سفت مثل آجیل، آب نبات و استیک خودداری شود. خوردن مقدار زیادی آب در هر روز، خوابیدن کافی، فراگیری و انجام فیزیوتراپی به صورت ورزشهای کششی برای کمک به تعادل طبیعی عضلات و مفاصل هر طرف سر، ماساژ عضلات گردن، شانه و صورت، شل کردن عضلات صورت و فک در سراسر روز با هدف عادتی شدن شل سازی صورت و سعی در کاهش استرس روزانه و فراگیری روشهای آرامسازی (ریلاکسیشن) توصیه میشود. برای پیشگیری از سایش دندانها، استفاده از محافظ دهان (mouth guard) یا اسپلینت (برای محافظت از دندانها در برابر فشار ناشی از ساییده شدن آنهابه یکدیگر) مفید است. اسپلینت همچنین میزان دندان قروچه را کاهش میدهد ولی در بعضی از افراد موجب افزایش آن میشود. بعضی از اسپلینتها به دندان بالا و برخی دیگر به دندان پایین ثابت میشوند.
نکته:
دندان قروچه خطرناک نیست ولی میتواند موجب آسیب دائمی دندان و درد فک، سردرد یا گوش درد شود.